Het mag duidelijk zijn. De scooter, en met name de snorfiets, ligt onder vuur.
Is het niet het milieu wat de dupe zou zijn, dan is het wel het (snelheids)gedrag van de scooterrijder en het feit dat kwetsbare verkeersdeelnemers de dupe zouden zijn van dat gedrag.
Discussies over de plaats op de weg, helmplicht, of het zelfs helemaal verbieden in de grote steden laaien op.
Maar als we de discussie ontdoen van emoties en onderbuikgevoelens komen we tot een hele andere conclusies.
Allereerst wat cijfers. In Nederland waren er in 2012 ruim één miljoen brom- en snorfietsen. Sinds 2007 is dit aantal met 50 procent gegroeid. Vooral de snorfiets is sterk in opkomst. In de periode 2007 – 2012 is deze categorie voertuigen gestegen met 76 procent. Er zijn dan inmiddels ook bijna evenveel snorfietsen als bromfietsen in Nederland.
In verhouding met het aantal inwoners is het bromfietsbezit in ons land het hoogst in Europa, bijna 60 per 1000 inwoners, ruim twee keer het EU gemiddelde.
Bromfietsen worden met name gebruikt in landelijke gebieden en snorfietsen zijn vooral populair in de steden.
Toch moeten we voorzichtig zijn met het kijken naar de grote steden. In Amsterdam rijden er 32 snorfietsen op 1000 inwoners (= landelijk gemiddelde), terwijl dat er in bijv. Katwijk 113 per 1000 inwoners zijn.
Qua verkeersveiligheid nemen brom- en snorfietsers een trieste plek in in de statistieken. Van het totale aantal letselslachtoffers op jaarbasis is 17% brom- of snorfietser. Een hoog aandeel, aangezien maar 0,5% van alle vervoerskilometers op de brom- of snorfiets wordt afgelegd. Het is dus vooral een vervoermiddel voor de kortere afstanden.
Bij 52% van de ongevallen met een brom- of snorfietser als slachtoffer was de auto de tegenpartij. Bij 9% was er sprake van een bestelauto, 6% een fietser en 5% en andere brom- of snorfietser.
Het beeld dat de brom- of snorfietser dus vooral een gevaar is voor de fietser blijkt in de praktijk niet te kloppen. Juist de automobilist blijkt het grootste gevaar te zijn voor de brom- en snorfietser.
Het pleidooi om de snorfietser in de grote steden te verbannen naar de rijbaan wordt daarmee op zijn minst genuanceerd. Je dreigt de snorfietser daarmee over te leveren aan de grootste bedreiging, namelijk de auto en het grotere snelheidsverschil. Ook een daarmee gepaard gaande helmplicht zal het risico op letsels slechts in geringe mate verkleinen.
Het argument dat het snelheidsverschil niet zo groot is omdat alle snorfietsen toch opgevoerd zijn, moet echt worden gerangschikt onder de categorie onzin.
Jawel, een kleine categorie asociale rijders, met name in de leeftijd 16 en 17 jaar doet dat. Echter ruim 85% van de brom- en snorfietsrijders is ouder dan 25 jaar en gebruikt het vervoermiddel, zonder technische aanpassingen, voor het dagelijks woon- werkverkeer of recreatief gebruik.
Wie zijn oor te luister legt bij de handhavers zal dat beeld bevestigd zien.
Zo voerde de politieregio Utrecht bijvoorbeeld in 2012 in Amersfoort twee grote, technische, controles op maandbasis uit en daar weet men goed dat die controle zich doorgaans niet hoeft te richten op de categorie 25 plussers.
Dan het milieuaspect.
Het klopt dat de uitstoot van oudere 2-takt bromfietsen en de snorfietsen verhoudingsgewijs hoog is. Een goede sloopregeling voor de oude 2-takten (uitgezonderd de hobbymatig bereden oldtimers) wordt door ons toegejuicht.
De hoge uitstoot van snorfietsen echter is te danken aan het kunstmatig afknijpen van de snelheid d.m.v. een begrenzer. Daarmee wordt de motor niet efficiënt gebruikt. Dat is echter de snorfietser niet te verwijten, maar eerder de wetgever die dat zo heeft bepaald, mede op grond van Europese richtlijnen.
Verder blijkt het aantal elektrische brom- en snorfietsen harder toe te nemen dan welke andere voertuigcategorie ook.
In 2012 zijn er al 16.000 elektrische brom- en snorfietsen geregistreerd in Nederland. 1 Op de 15 verkochte snorfietsen in 2012 is elektrisch. Geen enkele andere voertuigcategorie haalt dit soort cijfers.
Mede op basis van het voorgaande komen wij tot een heel ander voorstel dan het huidige grootstedelijke voorstel.
Uit verkeersveiligheidsoverwegingen vinden wij het onverantwoord om de snorfietser te verbannen naar de rijbaan, daar waar er sprake is van een fietspad.
Wel is het in het huidige verkeerssysteem volstrekt onduidelijk welke soorten fietspaden door welke soorten verkeersdeelnemers gebruikt mogen worden. Er zijn drie soorten fietspaden in Nederland, met elk weer een ander gebruik. Wie het snapt mag het zeggen!
Wat ons betreft mag het onderscheid verdwijnen en is er daarbij nog maar sprake van één soort fietspad. Dat fietspad mag gebruikt worden door zowel fietsers, als brom- en snorfietsers, mits de gereden snelheid niet hoger is dan 25 km. per uur. Voor de volledigheid; dat geldt dus ook voor racefietsen en e-bikes die nu soms snelheden van 45 km. per uur ontwikkelen.
Wil je harder (vermits het voertuig dat mag en aankan), dan moet je naar de rijbaan, incl. het gebruik van een helm. Dat betekent in de praktijk dat snorfietsen en fietsen altijd gebruik maken van het fietspad en andere categorieën (bromfietsen, racefietsen en snelle e-bikes) dat doen omdat ze het fietspad veiliger vinden, maar zich dan wel aan de limiet van 25 km. per uur houden.
Het zou daarbij mooi zijn dat beleidsbepalers bij het ontwerpen van fietspaden rekening houden met deze verkeersstroom (bredere fietspaden?).
En ja, een maximum snelheid vereist handhaving. Maar handhaving is een onderdeel van een veilig verkeerssysteem, ook bij andere voertuigen zoals de auto. Bovendien kan handhaven via een lasergun efficiënt plaatsvinden. Overigens mag dat niet leiden tot een verlaagd handhavingsniveau op technisch gebied.
En... laten we blij zijn dat in de steden de populariteit van tweewielers toeneemt en dat daarmee minder sprake is van autogebruik.
Tenslotte: wij nodigen elke relevante partij uit tot een goede discussie op basis van feiten, en niet op basis van emoties.
Stichting Scooterbelang.
R. Haverkamp, voorzitter
www.scooterbelang.nl
Bronnen:
Stichting Wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV) – Factsheet Brom-en snorfietsers.
Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) – Bromfietsen in Nederland 2013
RAI – import en gebruikscijfers.